Biển
Người về từ lòng đất
- Joined
- Apr 16, 2011
- Messages
- 450
- Points
- 18
Nguyễn Việt chủ biên
H: Quân đội nhân dân, 1983.
H: Quân đội nhân dân, 1983.
Đây là một công trình khảo cứu khá công phu, giúp cho nhiều người, đặc biệt là bộ đội hải quân hiểu được sự hình thành, tổ chức biên chế và nghệ thuật quân thủy Việt Nam từ thời kỳ dựng nước đầu tiên đến cuối thể kỷ XVIII. Tác giả cũng đã xác định được vị trí quan trọng của quân thủy trong cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.
LỜI NÓI ĐẦU
Năm 1972, một số anh em chúng tôi – những sinh viên năm cuối khoa Sử, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, lần lượt được lên đường tham gia quân đội, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đang ở vào thời kỳ gay go, ác liệt. Có sự trùng hợp ngẫu nhiên là chúng tôi đều được điều về Quân chủng Hải quân anh hùng. Và, không hẹn mà nên, trong chúng tôi đều hình thành một ước muốn được góp phần tham gia viết sử chiến đấu của các lực lượng vũ trang, đặc biệt là được viết về lịch sử quân thủy của tổ tiên ta. Điều ước muốn đó hình như đã trở thành một lẽ tự nhiên đối với mỗi chúng tôi, những chiến sĩ hải quân yêu mến lịch sử đất nước và yêu mến quân chủng mà mình phục vụ.
Bản đề cương cuốn sách này được bắt đầu phác thảo từ ngày 5-8-1972, tức là Ngày truyền thống Hải quân. Nhưng, do những khó khăn khách quan, cộng với những hạn chế của bản thân người viết, phải đến mười năm sau, cũng vào dịp kỷ niệm Ngày truyền thống Hải quân, bản thảo mới được viết xong.
Lịch sử quân thủy là một đề tài nghiên cứu còn mới mẻ ở ta. Cho đến nay, vấn đề quân thủy dường như mới được nói đến rải rác trong các tác phẩm viết về lịch sử chiến tranh hoặc danh nhân quân sự, mà chưa có một công trình chuyên khảo nào. Tình hình đó đã phản ánh một phần những khó khăn, cả về tư liệu cũng như về nhận thức, đối với đề tài.
Chúng ta đều biết, lịch sử quân thủy luôn luôn gắn liền với lịch sử chiến tranh, lịch sử lực lượng vũ trang và lịch sử thuyền bè, sông biển. Ở ta, trước nay đã có nhiều tác phẩm nghiên cứu về lịch sử chiến tranh và trong mỗi tác phẩm ít nhiều đều có xem xét đến tình hình lực lượng vũ trang đương thời. Tuy nhiên, chúng ta lại thiếu những công trình nghiên cứu sâu về binh chế, vũ khí và nghệ thuật quân sự của tổ tiên ta, nhất là thiếu hẳn những tài liệu ghi chép kỹ về quân thủy và nghệ thuật thủy chiến. Riêng những hiểu biết về lịch sử thuyền bè của ta thì vẫn còn một khoảng trống lớn. Cho nên, chỗ dựa chủ yếu của người viết vẫn chỉ là những sử liệu sơ lược và những nhận định khái quát của sử cũ, ngoài ra phần lớn phải căn cứ vào những tư liệu của người nước ngoài.
Việc nghiên cứu lịch sử quân thủy nước ta cũng không thể tách rời việc tìm hiểu lịch sử quân thủy thế giới, trước hết là lịch sử quân thủy phương Đông, đề có sự đối chiếu, so sánh. Thế nhưng, đáng tiếc là quân thủy phương Đông hầu như còn ít được các nhà nghiên cứu thế giới đề cập tới, mặc dầu thực tiễn lịch sử chiến tranh trên mặt nước ở phương Đông cũng rất phong phú, đa dạng và diễn ra hoàn toàn khác với phương Tây.
Trong tình hình khó khăn về nguồn tư liệu như vậy, những người viết cuốn sách này không có tham vọng xây dựng một tác phẩm hoàn chỉnh về lịch sử quân thủy cổ trung đại Việt Nam. Như tên sách đã nêu, chúng tôi chỉ muốn cố gắm tìm hiểu một số vấn đề xoay quanh vai trò quân thủy trong lịch sử chống ngoại xâm của tổ tiên ta. Vì thế, cuốn sách không đi sâu vào tới toàn bộ quá trình phát triển quân thủy Việt Nam trong lịch sử, mà chỉ tập trung trình bày vấn đề trong ba thời kỳ lớn: thời dựng nước, thời Lý Trần và thế kỷ XVIII (chủ yếu là phong trào nông dân Tây Sơn). Theo chúng tôi, có thể coi ba thời kỳ đó như ba cái mốc lớn của quá trình phát triển quân thủy cổ trung đại nước ta.
Sách gồm 12 chương. Chương một giới thiệu khái quát lịch sử phát triển quân thủy thế giới cho đến thế kỷ XVIII. Chương hai trình bày cơ sở hình thành truyền thống thạo thủy chiến của dân tộc ta. Từ chương ba đến chương mười một, trình bày sự phát triển của quân thủy qua ba mốc lớn. Ở mỗi mốc, đều gắng làm rõ hai nội dung: một là, tổ chức biên chế quân thủy và thuyền chiến trong khung cảnh chung của quân đội đương thời; hai là, vai trò của quân thủy trong chiến tranh chống ngoại xâm và vì sự tồn tại, phát triển của đất nước. Chương cuối cùng là chương kết.
Trong khi trình bày, để đảm bảo yêu cầu khoa học, đồng thời đáp ứng nhu cầu của đông đảo bạn đọc, chúng tôi gắng hạn chế những chú thích dài ở cuối trang, mà sắp thành những đoạn in chữ nhỏ, đặt dưới những chỗ cần chú giải, hoặc mở rộng. Một số tên sách, tập san có nhan đề dài được viết tắt cho gọn (xin tra cứu ở bảng chú thích chữ viết tắt).
*
Hoàn thành cuốn sách này, chúng tôi được sự cổ vũ, giúp đỡ rất nhiều của Bộ Tư lệnh Hải quân, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân và sự dìu dắt tận tình của các giáo sư Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn. Giáo sư Trần Quốc Vượng, thượng tá Trịnh Tuần và thiếu tá Trần Hồng Thụy đã đọc kỹ bản thảo và góp nhiều ý kiến quý báu. Chúng tôi xin trận trọng biết ơn tất cả sự dìu dắt và giúp đỡ đó.
Sách ra mắt lần đầu và đây cũng là lần đầu chúng tôi viết sách, nên chắc chắn còn nhiều sai sót. Chúng tôi rất mong đông đảo bạn đọc và các nhà nghiên cứu góp ý xây dựng.
Hà Nội, 5-8-1982
CÁC TÁC GIẢ
CÁC TÁC GIẢ